Programma 4 - Bestuur, inwoners en financiën

Er zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Verkiezingen (€ 530.000 nadeel - I)
Vanwege de val van het kabinet komen er niet begrote verkiezingen. Hiervoor is het beschikbare budget van € 200.000 niet toereikend en wordt er een nadeel verwacht van € 530.000. De VNG heeft bij het Rijk gepleit voor compensatie voor gemeenten in de algemene uitkering.

Overige verschillen (€ 100.000 voordeel - I)

Verkooptaakstelling (€ 350.000 voordeel - I)
Met de opbrengst van € 600.000 (boven de boekwaarde) van de verkoop van de appartementen Paslaan (zie ook taakveld 2.2) is de verkooptaakstelling van € 250.000 ruimschoots behaald.
De rest van dit jaar verwachten we geen verdere verkopen vanwege uitvoering van de motie ‘maatschappelijk vastgoed’ en de zoekopdracht voor tijdelijke huisvesting ten behoeve van lopende projecten binnen de gemeente.

Aankondiging 2026
Coda heeft de huur opgezegd voor Dok Zuid. Als grotere huurder heeft dit impact op de totale invulling van het pand. Afhankelijk of er nieuwe huurders worden gevonden, kan dit mogelijk effect hebben op de huuropbrengsten 2026.

Overige verschillen (€ 44.000 voordeel - I)

Treasury (€ 2,2 miljoen voordeel - I)
Het voordeel op dit taakveld bedraagt naar verwachting € 2,2 miljoen. Dit is opgebouwd uit 2 componenten, een prijseffect en hoeveelheidseffect.

• Prijseffect: de rente is lager dan bij de begroting verwacht. Op basis van de actuele informatie is het verplicht om de omslagrente voor 2025 opnieuw te bepalen bij de jaarrekening. We rekenen nu nog met 1,3%, maar de verwachting is dat deze ruim onder de 1% zal uitkomen.
  Hierbij moet worden opgemerkt dat op dit moment de rente een dalende trend laat zien. Door de (politieke) onrusten in de wereld kan niet uitgesloten worden dat dit omslaat, waardoor de nu afgegeven prognose onder druk komt te staan.
• Hoeveelheidseffect: we hebben minder geld geleend dan verwacht. Dit heeft er onder andere mee te maken dat er vorig jaar grote subsidies zijn ontvangen, waardoor er geen leningen aangetrokken hoefden te worden. De effecten daarvan lopen door in dit boekjaar.

Er zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Er zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Er zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Algemene uitkering (€ 14 miljoen voordeel - I)
Wij baseren de prognose voor de algemene uitkering op de uitkomst van de meicirculaire 2025 met een doorkijk naar het einde van het jaar. De circulaire leidt tot € 17 miljoen hogere rijksvergoeding dan in de MPB inclusief 1e begrotingswijziging 2025 is geraamd. Drie factoren liggen hieraan ten grondslag::

• bijstelling van het Gemeentefonds door wijziging van het prijs- en volumedeel bruto binnenlands product;
• geoormerkte toevoegingen leiden tot hogere (deels regionale) uitgaven;
• verhoging cluster jeugdzorg op basis van het rapport commissie Van Ark ('het Rijk draagt 50% van de tekorten op jeugdzorg').

Tegenover de hogere uitkering van € 17 miljoen staan € 13 miljoen nieuwe en/of hogere uitgaven. De belangrijkste nieuwe en/of hogere budgetten zijn:

• jeugdzorg (individuele voorzieningen)      € 4,2 miljoen
• ruiming explosieven WOII         € 2,3 miljoen
• participatie; vml. sociale werkvoorziening   € 1,7 miljoen *
• impuls en versterking arbeidsmarktregio's   € 1,3 miljoen *
• compensatie uitvoeringskosten Omgevingswet   € 0,7 miljoen
• faciliteitenbesluit opvangcentra asielzoekers   € 0,6 miljoen
• impuls sociale infrastructuur         € 0,5 miljoen
• begeleiding jongeren naar werk         € 0,5 miljoen *

De gemarkeerde bedragen zijn regionale middelen die wij als centrumgemeente ontvangen.

In de MPB 2025-2028 is met een stelpost hogere rijksvergoeding al rekening gehouden met de compensatie uitvoeringskosten Omgevingswet. Deze stelpost komt te vervallen. Genoemde mutaties zijn verwerkt in begrotingswijziging 2025-19 die tegelijk met deze tussenrapportage aan de raad wordt aangeboden.
Bovenstaande resulteert in een positief effect van € 4 miljoen. De compensatie voor loon- en prijsontwikkeling 2025 Wmo/beschermd wonen is de belangrijkste oorzaak hiervan (zie ook de toelichting m.b.t. indexering op programma 1 onder taakveld 6.811). Anticiperend op de a.s. september- en decembercirculaire rekenen wij op nog eens € 10 miljoen extra algemene uitkering waardoor de positieve prognose voor deze tussentijdse rapportage op € 14 miljoen uitkomt. In deze prognose houden we rekening met de afspraak die het demissionaire kabinet en de VNG op 8 september jl. hebben gemaakt over een incidentele compensatie voor gemeenten van ruim € 700 miljoen vanwege de tekorten van gemeenten op jeugdzorg in 2023 en 2024. Voor gemeente Apeldoorn zal dat ca. € 7 miljoen extra betekenen. Wij gaan er vanuit dat de omvang van de algemene uitkering 2025 verder niet wijzigt door het demissionair worden van het kabinet Schoof.

De hogere baten en lasten zijn voor een groot deel incidenteel. De structurele gevolgen voor jeugdzorg zijn verwerkt in de Voorjaarsnota 2025.

CAO gemeenten (€ 2,7 miljoen voordeel - I)
Begin juni is de nieuwe CAO gemeenten definitief geworden. De looptijd is twee jaar. De opgenomen loonstijging in het onderhandelingsresultaat is lager dan waar wij in de begroting 2025 rekening mee hebben gehouden. Voor 2025 verwachten we een voordeel van circa € 2,7 miljoen.

Risico uren (€ 700.000 nadeel - I)
Risico-uren hebben betrekking op salaris- en overheadkosten die niet op voorhand zijn gedekt in de begroting. Deze kosten moeten worden 'inverdiend'. Dit wil zeggen dat deze kosten gedurende het jaar worden toegerekend aan taakvelden of daaraan gerelateerde projecten. Omdat deze inzet en daarmee de dekking op voorhand niet bekend is, worden dit risico-uren genoemd.
Voor 2025 verwachten we een nadeel van circa € 700.000 op risico-uren. Dit bestaat uit:

• een nadeel van circa € 900.000, omdat meer uren zijn verantwoord op werkzaamheden voor de algemene dienst dan begroot. De sturing op risico uren wordt verder verbeterd op zowel proces als prioritering.
• een nadeel van circa € 400.000 door lagere productiviteit als gevolg van ziekte en vacatureruimte.
• tegenover deze nadelen is er een voordeel op de taakstelling op de overheadkosten behorende bij de risico-uren van circa € 600.000. Dit voordeel is ontstaan doordat meer uren konden worden toegerekend aan grondexploitatie projecten, particuliere projecten en investeringen. Alleen in deze situaties worden uren inclusief overhead doorbelast.

Overige verschillen  (€ 185.000 voordeel - I)

Er zijn geen afwijkingen boven de rapportagegrens.